Nội chiến tại Myanmar, một trong những cuộc xung đột dai dẳng nhất ở Đông Nam Á, đã kéo dài suốt nhiều thập kỷ và ngày càng phức tạp hơn kể từ sau cuộc đảo chính quân sự vào năm 2021. Cuộc xung đột này không chỉ gây ra đau khổ cho hàng triệu người dân mà còn tạo ra những tác động sâu rộng đến an ninh khu vực và quốc tế. Bài viết dưới đây sẽ tập trung vào các nguyên nhân, diễn biến, và tác động của nội chiến tại Myanmar.
 |
1. Nguyên nhân sâu xa của nội chiến Myanmar
Cuộc nội chiến tại Myanmar bắt nguồn từ nhiều yếu tố lịch sử, chính trị và xã hội phức tạp:
• Xung đột sắc tộc: Myanmar là một quốc gia đa sắc tộc, với hơn 135 dân tộc khác nhau. Trong đó, các nhóm như Karen, Kachin, Shan, và Rohingya đã nhiều lần xung đột với chính quyền trung ương vì các quyền lợi về tự trị, phân chia tài nguyên và sự công nhận văn hóa. Chính quyền quân sự và các nhóm vũ trang địa phương đã tiến hành những cuộc xung đột kéo dài, đôi khi được mô tả như một cuộc chiến tranh giành quyền kiểm soát tài nguyên thiên nhiên và quyền lực chính trị.
• Đảo chính quân sự năm 2021: Cuộc đảo chính quân sự lật đổ chính phủ dân cử của Aung San Suu Kyi vào tháng 2 năm 2021 đã làm tình hình thêm căng thẳng. Quân đội Myanmar (Tatmadaw) tuyên bố kết quả của cuộc bầu cử năm 2020 là gian lận, dù không có bằng chứng xác thực, và nắm quyền kiểm soát đất nước. Điều này đã dẫn đến sự phản đối mạnh mẽ từ người dân, tạo ra các cuộc biểu tình lớn và các cuộc tấn công quân sự từ cả hai bên.
• Sự bất mãn về kinh tế và bất bình đẳng xã hội: Myanmar, dù giàu tài nguyên thiên nhiên, vẫn là một trong những quốc gia nghèo nhất ở Đông Nam Á. Bất bình đẳng kinh tế và tình trạng thiếu cơ hội phát triển đã góp phần vào sự bất mãn của người dân, đặc biệt là trong các khu vực nông thôn và các vùng dân tộc thiểu số.
2. Diễn biến nội chiến gần đây
Kể từ sau cuộc đảo chính năm 2021, Myanmar đã trở thành chiến trường của cuộc đối đầu khốc liệt giữa quân đội và các lực lượng đối lập. Những diễn biến chính của cuộc nội chiến bao gồm:
• Biểu tình và đàn áp: Ngay sau cuộc đảo chính, hàng trăm ngàn người đã xuống đường biểu tình yêu cầu khôi phục chính phủ dân cử. Tuy nhiên, quân đội đã sử dụng bạo lực để trấn áp các cuộc biểu tình, gây ra hàng ngàn thương vong và bắt giữ hàng trăm người. Lực lượng quân đội đã sử dụng mọi biện pháp, từ súng đạn đến các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, để duy trì quyền lực.
• Thành lập Chính phủ Đoàn kết Quốc gia (NUG): Các nhà lãnh đạo chính trị và dân sự Myanmar, trong đó có các thành viên của đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD), đã thành lập Chính phủ Đoàn kết Quốc gia (NUG) như một chính phủ song song để đối đầu với quân đội. NUG đã kêu gọi cộng đồng quốc tế công nhận và hỗ trợ, đồng thời thành lập Lực lượng Phòng vệ Nhân dân (PDF) để chống lại Tatmadaw.
• Xung đột vũ trang giữa quân đội và các nhóm nổi dậy: Các cuộc đụng độ giữa quân đội và các nhóm dân tộc vũ trang đã gia tăng mạnh mẽ. Các lực lượng này đã kiểm soát nhiều khu vực miền núi và biên giới của Myanmar, tạo ra một mạng lưới kháng chiến rộng khắp. Ở những khu vực này, các cuộc đụng độ diễn ra hàng ngày, gây ra thương vong lớn cho cả hai bên và làm tình hình nhân đạo trở nên nghiêm trọng.
3. Tác động của cuộc nội chiến Myanmar
Cuộc nội chiến kéo dài tại Myanmar đã và đang tạo ra nhiều hậu quả nặng nề:
• Khủng hoảng nhân đạo: Tình hình nội chiến đã đẩy hàng triệu người dân Myanmar vào tình trạng khốn khó. Hàng ngàn người đã phải rời bỏ nhà cửa, sống trong cảnh tị nạn tại các trại tị nạn trong nước và ở các quốc gia láng giềng như Thái Lan, Ấn Độ, và Bangladesh. Các tổ chức nhân đạo báo cáo rằng hàng triệu người đang thiếu thốn lương thực, nước sạch và các dịch vụ y tế cơ bản.
• Suy giảm kinh tế: Kinh tế Myanmar đã bị tê liệt bởi các biện pháp trừng phạt quốc tế và tình trạng bất ổn trong nước. Đầu tư nước ngoài giảm mạnh, các doanh nghiệp đóng cửa, và tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Nền kinh tế Myanmar đã phải đối mặt với một cuộc suy thoái nghiêm trọng, làm gia tăng đói nghèo và bất bình đẳng.
• Tác động khu vực và quốc tế: Nội chiến tại Myanmar cũng gây ra mối lo ngại lớn cho khu vực Đông Nam Á. Các quốc gia láng giềng như Thái Lan và Trung Quốc lo sợ rằng xung đột tại Myanmar có thể lan rộng qua biên giới của họ. Ngoài ra, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã nỗ lực để làm trung gian hòa giải, nhưng gặp phải nhiều khó khăn do sự thiếu hợp tác từ phía quân đội Myanmar.
• Tăng cường sự hiện diện của các cường quốc: Các cường quốc như Mỹ, Trung Quốc, và Nga đều có những lợi ích chiến lược tại Myanmar và đang theo dõi sát sao tình hình. Trong khi Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt nhằm cô lập chính quyền quân sự, Trung Quốc và Nga đã duy trì quan hệ chặt chẽ với Tatmadaw để bảo vệ lợi ích của họ trong khu vực.
4. Triển vọng cho tương lai
Tương lai của Myanmar vẫn còn rất mờ mịt khi nội chiến tiếp tục diễn ra và không có dấu hiệu hạ nhiệt. Mặc dù có nhiều nỗ lực hòa giải quốc tế, tình hình vẫn rất căng thẳng do sự ngoan cố của quân đội và quyết tâm đấu tranh của các lực lượng đối lập. Các cuộc đàm phán hòa bình dường như khó đạt được trong tương lai gần, và Myanmar sẽ tiếp tục đối mặt với khủng hoảng chính trị và nhân đạo nghiêm trọng nếu không có giải pháp hợp lý.
Nhìn chung, nội chiến tại Myanmar là một cuộc xung đột phức tạp với nhiều hệ lụy lâu dài, không chỉ đối với người dân Myanmar mà còn đối với toàn khu vực và thế giới.
Cần Tham Khảo Thêm Các Nguồn Báo Chí Tại Việt Nam:
